YER BİLİMİ
UZAY-EVREN-GÖK
UZAY: Bütün gök varlıklarının içinde sonsuz
boşluk.
Bu
sonsuzluğa astronomi terimi olarak evren de denir. XX.yy başlarına kadar
ise cosmos terimi olarak kullanılmıştır.
Günümüzde
uzay-evren-gök terimleri benzer anlamda kullanılıyor temelde anlamları aynı
olsa da aralarında bazı farklar vardır.
EVREN-KAİNAT
EVREN: Sonsuz bir boşluk olarak
tanımladığımız uzayın içinde belli sistemler oluşturan sayısı bilinemeyecek
kadar çok olan güneş çekim alanında yer alan gök varlıklarının hepsine birden
evren ya da kainat denir.
GÖK VE UZAY
Gök ve uzay
terimleri temelde eş anlamlı terimlerdir. Gök terimi astronomi(gök bilimindeki)
anlamı pek çok gök varlığının içinde belli bir sisteme göre hareket ettiği
sonsuz boşluk demektir.
UYDU NEDİR?
Uydu terimsel olarak bir gezegenin ya da
başka bir uydunun etrafında belli bir yörüngede dönen gök cismi şeklinde
tanımlansa da aslında bir gök cismi diğerinin etrafında dönmez. İki cisim ortak
bir merkez etrafında döner. Bu merkez noktası kütlesi daha fazla olan cisme
daha yakındır. Dolayısıyla kütlesi az olan cisim daha fazla yol alır. Bu cisme
uydu denir. Ay-Dünya örneğinde Ay ve Dünya’nın etrafında döndüğü merkez noktası
Dünya’nın merkezine çok yakın olduğundan sanki sadece Ay Dünya’nın etrafında
dönüyormuş gibi görünür.
Eğer iki
cismin kütlesi birbirine yakınsa bu durumda cisimlerden birine uydu demek
yerine bu iki cisme ikili sistem denir.
GÖK KÜRE(SAMANYOLU
GALAKSİSİ)
Uzaya sonsuz
boşluk denilmekteyse de insan zekasının algılayabildiği sahaya algılanabilen
uzay sahası denir.
Bu sahanın
merkezinde güneş, gezegenler, kuyruklu yıldızlar ve daha pek çok gök varlığı
bulunmaktadır.
Merkezinde
güneş bulunan teorik sınırları tanımlanmış olan algılanabilir gök küre farklı adalarla da anılır. Samanyolu
Galaksi’si en çok bilinendir.
Güneş Sistemi Gök
Adası
Dokuz gezegen vardır. Güneşe yakınlık sırasına göre;
· Merkür
· Venüs
· Dünya
· Mars
· Jupiter
· Satürn
· Uranüs
· Neptün
· Plüton
GÜNEŞ
Yaşı 5-6
milyar yıl. Güneş fiziksel ve kimyasal yapısı bakımından %90 hidrojen, %10 helyum ve daha ağır
elementlerden oluşur.
Büyüklüğü
dünyanın 1.3 milyon katıdır.
Güneş ve Başlıca
Özellikleri
· Güneş sistemi gök adasının en büyük
yıldızıdır.
· Güneş kor şeklinde çok sıcak bir gaz
kütlesidir.
· Kütle ağırlığı trilyonlarca ton
dünyanın 330 bin katıdır.
GEZEGENLER
Güneş
çevresinde belli yörüngeler üzerinde dolanan ve ondan aldığı ışığı yansıtan gök
varlıklarının adıdır.
Güneşe en
yakın olanı Merkür
En ufak
olanı Merkür ve Mars
En büyük
olanlar Jupiter ve Satürn
MERKÜR
· Güneş sistemindeki gezegenlerin en
küçüğüdür.
· Güneş sistemi gezegenleri arasında
güneşe en yakın olanıdır.
· Yeryüzünde pek çok krater çanakları
ve toz örtüsü vardır.
· Ekseni çevresinde çok tembel hareket
eder ve manyetik gücü zayıf kalır bu nedenle de atmosferi yoktur.
· Susuz, havasız yüksek sıcaklıkların
bulunduğu bir gezegendir.
VENÜS
· Yüzeyi en sıcak gezegendir.
· Atmosferi güneş ışığını çok güçlü
yansıttığı için Güneş ve Aydan sonra gökyüzünün en parlak cismidir.
· Ay hariç Dünya’ya en yakın gezegendir.
MARS
· Kırmızı gezegen Mars, Dünya ya en çok
benzeyen gezegen olarak bilinmektedir.
· Dünya’da olduğu gibi dört mevsim
vardır.
JÜPİTER
· Güneş gök adasının en büyük
gezegenidir.
· Gezegenin yoğunluğu azdır.
Yoğunluğunun az olması hidrojen ve helyum gibi hafif gazlardan oluşmasından
kaynaklanır.
SATÜRN (ZÜHAL)
· Gökada halkalı doğa harikası.(Bu
halkalar plaka biçiminde ve parlayan buz kristalleridir.)
· Dünya’dan 10 kat daha büyüktür.
URANÜS
· Yeşil-gri dev gezegen az bilinen dev
gezegenlerden biridir.
· Dünyadan çok daha hızlı dönmektedir
· Beş uydusu vardır.
NEPTÜN
· Uranüs’ün ikizi gibidir.
· Mavimsi gri renkli bir küre
görünümündedir.
PLÜTON
· Uzaklarda cüce bir buz kütlesi.
· Rengi sarımsı kendisi çok küçüktür.
· Üzeri kalın buzullarla örtülü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder